Aso Zagrosi

Ayrıca  Şah Nasreddin “ Şadilu, Xempiranlu ve  Diranlular bu bölgede yaşıyorlar, Şadilular  aslen  Dirnlulardan geliyorlar”diyor. Bu sefer boyunca Şah Nasreddinle birlikte olan Senihudewle  şöyle yazıyor: “ Firuz halkı 200 aileden oluşuyor, hepsi Şadilu ve Türkçe konuşuyorlar” diyor. Ayrıca yazar Çarbid hakkında ise: “ Çarbid köyü  40 haneden oluşuyor ve çoğunluğu Şadilu aşiretindendir”diyor.

Şadilu aşiretinin kollarına gelince:   Bedranlu, Qiliçanlu, Quçranlu,  Alanlu, Buxanlu, Buqanlu, Dirqanlu, İzanlu, Qurdanlu,Gurdanlu, Cuyanlu, Mitranlu, Qerabeşlu, Giryanlu, Çapanlu ve Kaxanlulardan  söz edebiliriz.

Çapanlular,  Şadilu aşiretinin bir koludur. Nasıl  Şah Nadir döneminde  Amaranlular  Quçan’dan Geylan’a  götürülmüşler ise,  Çapanlular ise  Axa Muhammedxan  Qaçari döneminde  Tahran’ın yol güvenliğini sağlamak için Demawend’e getirilmişler.

Senihudewle  Çapan için :  “Çapan köyü  Tahran ve Xoresan yolu üzerindedir.  200 haneden oluşuyor ve Şadilu aşiretine bağlılar.Şadilular bu bölgede yaşamışlar.  Şehid Şah(Axa Muhammed Şah) döneminde  bu bölgeye getirilmişler.  Yani 1210(H) yılında  Şah’ın fermanıyla Bicnurd’dan  bir ovada bulunan Çapan’a göç ettirilmişler. Çapan’dan ayrıldıktan sonra yarım Fersah sonra  Serbendan köyüne varırsınız. Serbendan  köyü 80 haneden oluşuyor. Bunlardan 50 hane Şadilu aşiretindendir. Şah’ın emri ile burada bir  bahçe oluşturulmuş ve adına  “Baxê Şah”deniliyor.

Bu kitabın yazarı olarak benim duyduğum kadarıyla bu aşirette “Gawestanlu”diyorlar. Mahabad’tan, Azerbeycan’dan   Xoresan’a yapılan büyük göç esnasında bazı kesimlerin öküzleri yoruluyor ve orada kalıyorlar. Bundan dolayı onlara “Gawestanlu”  diyorlar. Kürd kültürü aşıklarından biri olan Xulam Huseyin  Rahiman  Demawend Kürdleri hakkında şöyle yazıyor: “Demawend’in Çapan’ında ikamet edenler  Şadilu Kürdleridir. Şah Muzafereddin döneminde devrime başladılar. Şah Sadrazamı  Şadilu isyanını bastırmak için bölgeye gönderdi”diyor.

Şadiluların bir kolu da Kelarreşt’e kalmış. Kelarreşt Kürdlerinin bir kolu ise Kirmanşahlı Xwocewendi aşiretine bağlılar.  “Hesenkêf” Kürdlerinin bir kolu da  Kelarreşt bölgesinde yaşıyor.

Demawend Kürd köyleri:  Ecwid, Muka, Rubarek,Mecil, Kurd Mehele, Tuyid Dere, Mekarud Lahu vs….

ÇAPAN: bana  göre Caban’dan geliyor. Caban,  Araplara karşı savaşlarda İran ordusunun komutanlarından biriydi. Bicnurd ve Demawend Çapani Kürdleri diyorlar ki: “biz bu büyük insanın torunlarıyız”..  Kürd kültürü hakkında geniş bir bilgiye sahip olan sayın Muhammed Cabani “Büyük atalarımız  Demawendiydiler. Oradan Quçan’a göç etmiş ve Zaferanlu Kürdleriyle karışmışlar”diyor.

Ben Çapan’ın “Cawan” yada “Cafan”isimlerinin değişimi olduğunu düşünüyordum.  Yani Caf aşiretininden geldiklerini düşünüyordum.  Fakat,  sayın Muhammed Cabani bu düşüncede değildi. Yeniden Çapanileri  araştırmaya başladığım zaman,  Çapaniler isimlerini  Araplara karşı  savaşan Caban adlı kahramandan isimlerini aldıkları görüşüne  vardım. Ayrica Caban, 14(H) yılında Araplara karşı   Alis ve Nemareq  savaşlarında İran ordusuna komutanlık yapmıştı.

Capan  Araplara karşı Welice savaşına da katılmıştı. Bu savaşta İran ordusunun komutanı Caduyi, Arap ordularının komutanı ise Halid Bin Welid idi. İran ordusu Welice’de yenilgi aldı. 3. Ardeşir,  Behmen Caduye  Qisana’dan Alis’e geçmesi için emir verdi... Behmen Caduye Cabani ordusunun başına geçerek   danışma için  Ardeşer’in  sarayına uğradı.  Ardeşer’in hasta olduğunu görüyor. Bu arada Arap aşiretleri de Caban’ın yardımına geliyorlar. Capan savaşmak için  gereken hazırlıkları yapıyor. Halid Bin Welid, Hıristiyanların kendisine karşı savaş hazırlıklarını yaptıklarını görünce onların üzerine yürüdü. Caban’dan  haberi yoktu. Bu arada Capan  Alis’e vardı. İranlılar  öğle yemeklerini yiyerek savaşa başlama  düşüncesindeydiler. Caban  yemekten önce savaşı başlatmak istiyordu. Fakat, çoğunluk  öğle yemeğini yeme  konusunda karar verdi.

Devam edecek

24 Haziran 2018

Aso Zagrosi