KERÎM BEGÊ FETAH BEGÊ HEMAWENDÎ ÜZERİNE!!!(3)

Aso Zagrosi Şêx Mahmud’un babası ve bir oğlunun Musul’da İttihat ve Terakkiciler tarafından bir komplo neticesinden öldürmelerinin ardından Hemawendler Türklere karşı direnişe geçiyorlar. İttihat ve Terakki yönetimi iktidarı ele geçirdikten hemen sonra iktidar ve güç sahibi olan Kürdlere karşı hemen harekete geçtiler. Örneğin Kuzey ve Batı Kürdistan’da büyük bir alan üzerinde etkili olan Îbrahîm Paşayê Mîllî’yeve Suleymaniye bölgesinde etkili olan Şêx Mahmud’un babası olan Şêx Saîd’ekarşı saldırıları bu politikanın bir parçasıydı.Îbrahîm Paşayê Mîllî’nin öldürülmesinin ardından Milanlarla çok yakın ilişki içinde olan SÎMKO AXAYÊ ŞIKAK’akın İttihat ve Terakki’ye karşı tavır almasını da vurgulayalım. Şikaklarla Milliler arasında çok derin ilişkiler var. Konumuzu aştığından dolayı bu meseleye girmeyeceğim.

Hemawendlilerin İttihat ve Terakki yönetimine karşı giriştikleri direnişe bir çok Kürd ve yabancı Kurdologlarda gündeme getirmişlerdir. Lazaref “Kürd Sorunu” adlı çalışmasında Bağdat ve Kerkük arasında yaşayan Hemawendlerin 1908 yılında isyan bayrağını kaldırdığını yazıyor. Kürd tarihçisi Mehmet Emin Zeki Bey, “Suleymaniye Tarihi” adlı eserinde 1908. Yılında “ Şêx Saîd’in öldürüldüğü gün Hemawend aşireti bölgedeki yaşamı alt üst etti.. Birkaç ay boyunca Kerkük ve Suleymaniye yolunu kesti. Karadağ’daki polis üssünü kapattı” diyor.

Dara Ahmed Kerim Bey’in Kerîm Begê Fetah Begê Hemawend adl çalışmasında1909 yılının yaz aylarında Çemçemal’dan 250 Osmanlı askeri Suleymaniye’ye gitmek isterken, Baziyan yakınlarında 170 Hemawendi süvarisinin kurduğu pusuya düşüyorlar. Birliğin başında bulunan iki üst subayı ve bir çok askeri öldürüyorlar, geriye kalanlar. Hemawendlere teslim oluyorlar. Hemawendler var olan askerleri silahsızlandırıp serbest bırakıyorlar, diyor. Hemawendlerin Osmanlıya karşı bu direnişini Paris ve Londra gazeteleri de veriyor. Bu arada. Hemawendlerle İttihat ve Terakki güçler arasında bir dizi çatışma yaşanıyor. Osmanlı devleti onbinlere askeri güçlerle Hemawend üzerine gidiyor. Hemawendler Zehaw bölgesine geçiyorlar. Bazil Nikitine 1921 yılında Paris’de yayinlanan Mercure de France adlı dergiye yazdığı uzun bir makalede Hemawendlerin İttihat ve Terakki’ye karşı giriştiği direnişten de söz ediyor. Nikitine Kadiri Şeyhlerinden ve Şêx Mahmud´un dedesi Kak Ahmedî Şêx’den söz ettikten sonra sözü Şêx Mahmud´un babasıŞêx Saîd’e getiriyor: Bir gün geldi Osmanlılar ondan şüphelenmeye başladılar. Şeyh Saidi Musul’a sürgün ettiler ve orada öldürdüler. Büyük oğlu Şeyh Qadir Hemawend aşiretine sığındı ve aşireti Türklere karşı harekete geçirdi. Bu arada Barzan aşireti de isyanı destekledi. Türkler bir çok askeri saldırıda bulundular, fakat sonuçta öldürülen Şeyh’in ailesiyle anlaşmak zorunda kaldılar, diyor.

Hemawendler 1910 yılında Bağdat Valisi Nazım Paşa ile Bağdat’ta bir anlaşmaya vardılar ve Zehaw’dan Çemçemal ve Baziyan mıntıkasına gelip yerleştiler. Birinci Dünya Savaşı başladığı zaman binlerce Güneyli Kürd de Şeyh Mahmud Berzenci’nın komutası altında Irak’ın güneyinde meşhur Şuhebe savaşına katılıyorlar. Kerîm Begê Fetah Beg de bu savaşa katılanlardan biriydi. Osmanlılar ağır bir yenilgi alıyorlar. Kürdler Kürdistan’a doğru geri çekiliyorlar. Kemal Mazhar Ahmed Şeyh Mahmud ile birlikte İngiltere’ye karşı savaşa giren 3000 kişinin büyük çoğunluğu, Caf, Hemawend ve Delo aşiretlerine bağlıydılar diyor. Bu arada 1916 yılında Güney Kürdistan Rus ordularının saldırılarına uğruyor. Doğu Kürdistan üzerinden Güney Kürdistan’a karşı saldırıya geçen Rus ordusu Şarbajer ve Pencewin mıntıkasını top atışına tabi tuttular. Bu saldırılarda sivil halktan bir çok insan öldü. Hemawend süvarileri Kerîm Begê Fetah Beg komutasında bir dizi Kürd çevreleri gibi Rus ordularına karşı savaşa girdiler. Rusların top atışı bölgeye büyük zararlar veriyorlar. Hemawend. Süvarileri Rus toplarını ele geçirmek planlı bir saldırı yapıyorlar.. Büyük kayıplar vermelerine rağmen Rus toplarını ele geçiriyorlar. Ruslar, bu savaşta yenilgi alıp geri çekiliyorlar, Devam edecek 04.08.2018