Ortadoğu’nun İlk Feminist Erkeği:   Kürd Qasim Emin(1)

Kürdler,   devletsiz bir   halk olarak   sadece Kürdistan toprakları üzerine yaşamıyor.   Tarih boyunca   farklı nedenlerden dolayı   Kürdler hemen hemen   tüm Ortadoğu’nun ülkelerine yayıldılar. Kafkasya’ya, Balkanlara, Afganistan,   Hindistan’a ve geçen yüzyılın ortalarından itibaren   yaygın bir şekilde   Avrupa’nın farklı ülkelerine yerleşen Kürdler oldu.

Kürdlerin kendi anavatanlarından   ayrılmalarının bir çok sebepleri vardır. Bunlardan   bölgede yaşanan savaşlara   Kürdlerin   gönüllü yada   zoraki olarak katılmaları neticesinden gerçekleşti. (Eyyubi Kürd Hanedanlığı)   Bazı göçlerde, Kürdistan’ı işgal eden ülkelerin   Kürdistan’dan   Kürdleri,   hakimiyetleri altında bulundurdukları uzak bölgelere   zorunlu göçlere tabi tutması sonucu   gerçekleşti.(Osmanlı, Safevi ve Sovyetler Birliği)

Geçen yüzyılın ortalarından itibaren ise   ekonomik ve   siyasi nedenlerden dolayı dünyanın farklı ülkelerine   Kürdlerin göçü gerçekleşti. Moğolların Kürdistan’a yönelik saldırıları sırasında   Ortadoğu’nun farklı ülkelerine ve Rum diyarına toplu göç etmek zorunda kalan   yüzbinlerce Kürd var. Ayrıca   Kürdistan’ı   işgal eden ülkelerin   Kürdistan’ı   bilinçli bir şekilde geri bırakarak   Kürdleri ekonomik ve güvenlik nedenlerinden dolayı   ülkelerini terk etmeye mecbur etmesi   neticesinden gerçekleşen   göçler var.

Tüm bu göçler ve zorunlu iskanlar  neticesinden   dünyanın farklı ülkelerinde milyonlarca Kürd asimilasyona   uğrayıp eriyip gittiler.   Bazı Kürdler   asimile olmalarına rağmen “Kurdî” “Goranî”,   “ Kîkan”,   “Zerkî”, “Farqînî”, “Mêrdînî”, “Sohrewerdî”,   “Şarezorî”, “Hamedanî” , “Hakkarî”   vb. Lakapları   taşıdıklarından   dolayı Kürd olarak bilinmekteler.   Bir de   hiç bir Kürd ibaresini   taşımayan   milyonlarca   Kürd vardı.

Kürdlerin     sömürgeci güçlerden kurtulma ve kendi bağımsız devletlerini   kurmak için kanlı bir mücadele   içinde   olduğu   bir dönem de,   başka halkların deryası içinde   yüzbinlerce   yıl boyunca   asimile edilmiş ve Kürdlüğü bilenen   bilimin ve sanatın farklı alanlarında   büyük emekleri geçmiş    Kürdlere karşı   yaklaşımız ne olacak?

21. Yüzyılın başında   Kürd ve Kürdistan tarihine   kafa yoran Kürdlerin,   coğrafyacı,   politikacı ve şair olan  İsmail Ali Eyyubi’ye, Cizre’de   doğan Kürd asılı İbn El Esiri’ye, Flemenko müziğinin babası, Ziryab’a,   yazar ve alim Bedihzeman   Hamadani’ye, yazar ve gazeteci Kawakibi’ye, şair ve İslam alimi, Mahruf Resafi’ye, şair, felsefeci ve hukukçu, Cemil Zehawi’ye, şair ve eleştirmen,   Abbas Mahmud Aqad’iye,   İslam dünyasında reform ve Rönesans’ı   savunan   din alimi Muhammed Abdo’ya, Arap şairlerin prensi, Ahmed Şewqi’ye, meşhur   Mısır gazetecisi Hüseyinin El Heykel’e ve daha   yüzlerce   Kürd kökenli   şahsiyetlere karşı yaklaşımı   ne olmalıdır?

Muhammed Kürd Ali’de   asimile olmuş   Kürdlerden biriydi.   Arap ve İslam kültürüne hakim ve   bu alanlarda bir çok eser vermişti.

Kürd Ali, Arap asılı Arabist Faris El Çuri ile yakın ilişki içindeydi. Arkadaş olan iki entellektüel haz ve latifeleri aralarında paylaşıyorlardı. Muhammed Kürd Ali bir ara ünlü Arabisti ‘çölden ve Karif köyünden geldiğini’ söyleyerek bir kelime oyunu içine çekti. M. Kürd Ali’nin bu söylemine karşı, El Çuri Muhammed Kürd Ali’yi ‘vahşi Kürd’ diye niteledi. Bu sefer Muhammed Kürd Ali söyleneni  ciddi ve düşündürücü olarak alıp 03.11.1926 tarihli bir mektupla Çuri’ye cevap verdi. Bu mektubun Kürdçesi 1970 yılında Bağdat’ta çıkan “Defteri Kurdewari” adlı dergide yayınlandı..M. Kürd Ali mektubunda: “Kürdlere vahşi sıfatını vermene çok memnun oldum. Sen haklısın. Eğer vahşilik, Kürd Selahadin’in İslam dünyasının topraklarından düşmanları uzaklaştırmaksa,Eğer kabalık, Kürd Muhammed Abdu’nun gerçekleştirdiği dinsel reformlar ise;Eğer vahşilik, Kürd Qasim Emin’in islam dünyası içinde kadınların hakları için yaptığı kavga ise;Eğer vahşilik, Kürd Ahmed Şewqi’nin Arap şiirini en üst boyuta taşıması, tüm şairleri ve muharir taslağını yenilgiye uğratmasıysa ;Eğer vahşilik, Kürd Ahmed Teymur’u harekete geçirmesi ise- herkes onun Arap dili üzerindeki otoritesini bilir-Eğer vahşilik, Kürd Abbas Mahmud Aqqad’ı harekete geçirip Arap edebiyatını eski elbiselerinden özgürleştirerek, olağanüstü modern bir edebiyat haline getirmekse;  EVET…Kürdler vahşi ilan ediliyor, çünkü Kürdler adaletsizlik karşısında sessiz kalmazlar. Kürdler, zorbalığa karşı sessiz kalmazlar. Allah bize bu vahşiliği daha daha ihsan eylesin!!! Allah senin uyruğunun hepsinede bu vahşiliği bahşetsin!!Ben inanıyorum, eğer insanlar bir gün kendi cürümlerine bir tokat atsalar ve kendilerine hesap sorma kapasitesine ulaşsalar, o gün hiç bir milletin ulaşmadığı mertebeye Kürd milleti ulaşacaktır.” diyordu…

Evet Muhammed Kürd Ali’nin “İslam dünyası içinde   kadın hakları kavgasını veren Kürd Qasım Emin” kimdir?

KÜRD QASİM EMİN’İN YAŞAMI VE MÜCADELESİ

Qasim Emin 1863   yılında Mısır’ın İskenderiye şehrinde   Osmanlılar döneminde valilik yapan bir Kürd babadan ve Mısır aristokrat bir aileden olan annenin çocuğu olarak dünyaya geldi.(annesi   kendisi de Kürd olan Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın ailesindedir)( Qasım Emin biyografisi ve ulusal kimliği için Changer l’islam : dictionnaire des réformateurs musulmans des origines à nos jours“ de Malek Chebel chez Albin Michel (Paris, France), Biographical Dictionary of Modern Egypt; Arthur Goldschmidt, Jr.,   2004, sayfa 22, Muhammed Kürd Ali ve daha başka kaynaklara bakılabilinir.)

Devam edecek

 19 Kasım 2016

Aso Zagrosi