Hero İbrahim Ahmed’in Dedesi Vanlı Kürd Kim?(2)

Aso Zagrosi

Mamoste Hamza Abdullah’ın yaşamına   ilişkin notlara devam…

Nihayet   22 Kasım günü Suleymaniye’de Mamoste Hamza Abdullah’ın ismini bir parka verdiler.

Demek ki   torunlar zamanla   babaları ve dayıları arasındaki kavgalara mesafe alabiliyorlar. Çünkü parkın açılışında Heroxan ve Şanaz İbrahim Ahmed vardı ve onların girişimi ile bu isimlendirme oldu.

Şanaz İbrahim Ahmed   parkın açılışında yaptığı konuşmada “Xalê Hamza” dediği   Hamza Abdullah’ın “1912 yılında Başkale’de   dünyaya geldiğini” söylüyor..   Bwar Nureddin Sabir ise “Hamza Abdullah” adlı makalesinde doğum tarihi olarak 1915 yılı ve doğum yeri olan   Rajan köyünü veriyor.(Rajan köyü bugün Doğu Kürdistan sınırları içinde kalıyor)

Mamoste Hamza Abdullah’ın babası   Abdullah Ömer   Hamidiye Alaylarında   subaydı..   Daha sonra   Osmanlı Ordusunda subay olarak görev yapmaya   devam etti..   Şanaz İbrahim Ahmed’in verdiği bilgilere göre   Kafkas Cephesinde Ruslara karşı savaşta ölüyor.

Bwar Nureddin Sabir   ise   Mergewer Cephesinde 1915 yılında yaşamını yitiriyor.

Hamza Abdullah’ın annesinin   ismi Eminedir. Emîne Şêx Suleyman Berzencî’nin kızıdır.

Bwar Nureddin Sabir’in verdiği bilgilere göre Hamza Abdullah’ın babası öldükten sonra   yoğunlaşan Rus saldırılarına karşı   Hamza Abdullah’ın abisi Muhammed, Seyyid Abdulkadir’in oğlu Seyyid Muhammed’in ailesi   ile birlikte Akre’ye göç ediyor.(Bilindiği gibi   Seyyid Abdulkadir ve oğlu Seyyid Muhammed 1925 Devrimi’nin yenilgisinden sonra   Türkler tarafından alçakça   Amed’te idam edildiler.) Daha sonra Musul’a ve en sonunda  Zaxo’ya yerleşiyorlar.

Mamoste   Hamza Abdullah’ın ailesi aslen Ertoşî aşiretinin Şerefan koluna bağlı   Mala Kurdo’dan geliyor.(bizim Ertoşilerin Hamza Abdullah’dan   haberdar olup olmadığını bilmiyorum. https://www.youtube.com/watch?v=oQj48wH68Sk )

Hamza Abdullah’ın ailesi   Zaxo’ya gittiği zaman Hazım Bey Şemdin ve Muhammed Ağalar kendilerine yardımcı oluyor.

O süreçte   Hamza Abdullah’ın abisi Muhammed   askeri koleje   yazılıyor ve eğitimini bitirerek Irak ordusunda subay oluyor. Mamoste Hamza Abdullah’da Zaxo, Musul ve Bağdat’ta eğitimini yaparak avukat oluyor. Mamoste Hamza Abdullah   Bağdat’daki   üniversite eğitimi sırasında   İbrahim Ahmed ve Şakir Fetah’ı tanıyor ve “Komela Lawan” a üye oluyor.   Mamoste Hamza Abdullah’ın   siyasal yaşamında   önemli   bir rol oynayan Suleymaniyeli Ahmed Muhtar denilen bir öğretmendir.   Mamoste Hamza Ahmed Muhtar’ı “ilk Kürdçü hocası” olarak görüyor.   Ahmed   Muhtar Irak hükümeti tarafından zorunlu sürgüne gönderilmiş ve Zaxo’da öğretmenlik yapan biridir.

Mamoste Hamza Abdullah’ın abisi Muhammed 1935 yılında   subay olarak Barzan bölgesinde   görevlendiriliyor. Hamza Abdullah, abisini ziyarete giderken Barzanilerin   ileri gelenlerinden   Şêx Muhammed Xalid, Şêx Ahmed Berzanî ve Mela Mustafa   Berzanîleri   şahsen   tanıyor.

Hamza Abdullah hukuk   eğitimini   tamamladıktan sonra avukat yeniden   Zaxo’ya dönüyor.   1937 yılında   bir adamı savunduğundan dolayı bir kaç hafta göz altına alınıyor.   Hamza Abdullah, 1938 yılında siyasal nedenlerden dolayı tutuklanıyor ve Irak vatandaşlığından atılıyor. Tam da   bu sırada   Hamza Abdullah Kerkük’ün meşhür   din adamlarından   Seyyid Ahmed Xaniqa’nın   kardeşinin oğlu Şêx Abdullah’ın yanına gidiyor. Hamza Abdullah orada 1939-1940 yılları arasında   Mela   İbrahim sahte ismi ile kalıyor. Hamza Abdullah   daha sonra yerini değiştirerek goptepe köyüne

Ali Askeri’nin babası Şêx Abdullah’ın yanına gidiyor. Bu süreçte   Hamza Abdullah     “Kürd   ütopik sosyalistleri”   diyebileceğimiz   “Hakka Hareketi” ile tanışıyor..( https://www.newroz.com/tr/forum/354243/hakka-hareketi )

Hamza Abdullah   1943 yılına kadar   Kerkük’teki Seyyid Ahmed Xaniqa’nın tekkesi çevresinde     sahte kimlikle kalıyor.

Mamoste Hamza Abdullah 1943 ve 1944 Haziran’ı olmak üzere iki defa   Doğu Kürdistan’ın Mahabad şehrine gidiyor. Burada bir dizi çevre ile ilişkiye geçiyor. İkinci gidişi komünistlerin isteği   üzerineydi. Hamza Abdullah bu son gidişinde   Güney Kürdistan’dan   Irak ordusundan firar eden Doğu Kürdistan’a geçen   Mirhac ve Mustafa Xoşnaw ile   ilişkiye geçiyor. Bilindiği gibi Mirhac Doğu Kürdistan’da   1942 yılında   illegal olarak 10 kişi tarafından kurulan kısa adı JEKAF olan milliyetçi, bağımsız ve birleşik Kürdistan’ı savunan Komelay Jiyanewey Kurd adlı   örgütün kurucularındandır.

Bu kadro   Güney Kürdistan’a geri dönüyor ve Mela Mustafa Barzani önderliğinde   başka   kadroların da katılımıyla 15 Ocak 1945 tarihinde   “Heyetî Azadî “ adlı yapıyı oluşturuyorlar. Irak ve İngiltere’ye karşı gelişen “Barzan Devrimi”   yenilgiye uğradıktan sonra   tüm bu kadro Barzanilerle birlikte   Doğu Kürdistan’a  geçiyor. Doğu Kürdistan serüveni   uzun bir tarihçesi olduğundan dolayı geçiyorum.

Belli bir dönem sonra   Doğu Kürdistan’da bulunan Kürd siyasal kadrolar Güney Kürdistan’da Doğu Kürdistan’da kurulan Hizbî Demokratî Kurdistan adlı oluşama benzer bir oluşuma gitme kararı alıyorlar.   Mela Mustafa Barzani, Hamza Abdullah, Mirhac, İzzet Abdulaziz, Mustafa Xoşnaw ve   daha   bir çok Kürd subay ve şahsiyetlerin katıldığı toplantılarda   böyle bir oluşuma   gitme kararı alınıyor.

O dönem Güney Kürdistan’da   Refîq Hîlmî başkanlığında kurulan Hîwa partisi dağılmış, Rizgarî ve   Azadî örgütleri ortaya çıkmıştı.     Birde   Güney Kürdistan’da İbrahim Ahmed önderliğinde kurulan kısa adı   Jekaf olan Komelayi Jiyanewe Kurd vardı… Güney Kürdistan’daki   Jekaf   Doğu Kürdistan’da kurulan Jekaf’ın bir seksiyonuydu.

Komelayi Jiyanewe Kurd’un Güney Kürdistan faaliyetlerinde önemli rol alan biri İsmail Hakkı Şawestir.. Mahabad ile Güney Kürdistan arasında irtibatı sağlayan kadrolardan biriydi. Bilindiği İsmail Hakkı Şawes   Cibranli Xalid Beg’in önderliğinden kurulan   Azadi Partisinin   kurucularından biridir..(onun hakkında kısa bir bilgiye sahip olmak isteyen arkadaşlar   yıllar önce onun üzerine kaleme aldığım Kürdistan Devriminin Meçhul Askeri: İsmail Hakkı Şawes adlı makaleme bakabilirler) Jekaf’ın Güney seksiyonu İsmail Hakkı Şawes’in evinde kuruluyor.   Osman Daniş, Ali Medoş, Aziz Mirza Saleh, Reşid Fetah,   Şerko Bêkes’in babası şair Faiq Bekes, Sadiq Şawes, Behiye Fereç ve Nahide Şeyh Selam adlı iki kadında   Jekaf’ın   kuruluş toplantısına katılıyorlar. Behiye ve Nahide’nin bu girişimi Kürdistan illegal siyasal örgüt tarihinde ilklerden biriydi..

Devam edecek

Aso Zagrosi