PROF. DR. KAWS QAFTAN’IN ANISINA!!!
Aso Zagrosi
“Kürdlerin birbirlerine karşı yaptıkları kötülükler, Kürd düşmanlarının Kürdlere karşı geçmişte ve hala yaptıklarından çok çok daha fazladır” Dr. Kaws Qaftan
22 Mart 2009 tarihinde Kürdistan halkına veda eden Kürd tarihçisi, çevirmen, şair, hikaye ve anı yazarı Prof. Dr. Kaws Qaftan’ı ölümünün 8. yılında kısaca da olsa okuyucuya tanıtmak istiyordum. Fakat, benden kaynaklanmayan bazı nedenlerden dolayı 22 Mart tarihinde anısına dair bir şey yazmadım.
Benim Dr. Kaws Qaftan’ın Kürdistan üzerine yaptığı çalışmalarından 1990’lı yılların başlarında haberim oldu.. Yıllar boyunca Kürd hareketinin kenarında ve köşesinde yer almama rağmen sömürgecilerin vandalizmine uğrayan tarihimiz ve kültürel değerlerimizden geriden kalanlardan habersiz siyaset yapmak acı bir gerçektir.
O dönem bizim çabamızla Dr. Kaws Qaftan’ın “BABAN, BOTAN, SORAN- 19.yüzyıl bölgesel kısa Kürd tarihi” adlı eserinin çevirisi yapıldı ve İstanbul’da 1996 yılında Nujen Yayınları tarafında basıldı. O dönemler Kuzey Kürdistan’da söz konusu 3 Mirliği üzerine yayınlanan en kapsamlı çalışmaydı.
Bilebildiğim kadarıyla Nujen Yayınlarının yayınladığı bu kitap dışında Dr. Kaws Qaftan’ın hiç bir eseri Kuzey Kürdistan’da yayınlanmamıştır.
DR. KAWS QAFTAN KİMDİR?
Kaws Nuri Abdurrahman Qaftan, 1934 yılında Güney Kürdistan’ın Suleymaniye şehrinde dünyaya geldi. Kaws Qaftan 1953 yılında Bağdat Eğitim Kolejinde yüksek eğitimine başladı ve 1957 yılında eğitimini tamamlayarak Suleymaniye’de Ortaokul öğretmeni olarak göreve başladı. Kaws Qaftan 1958 yılında Kürdistan Demokrat Partisine üye oluyor. Kaws Qaftan 1959 yılında o dönem sosyalist ülkelerin öncülük ettikleri Dünya Gençlik Kongresinin Romanya yapılan toplantısına katılıyor.
Kaws Qaftan 1960 yılında doktora çalışmasını yapmak amacıyla Sovyetler Birliğine gidiyor. Kaws Qaftan 1961 yılında yurt dışında yapılan Kürd Öğrenciler Birliğinin kongresinde sekreteryalığını seçiliyor.
Kaws Qaftan 1963 yılında Leningrad Doğu Dilleri Enstitüsünün kurdoloji bölümünde bilimsel araştırmacı olarak göreve başlıyor. Kaws Qaftan 1966 ülkeye geri dönüyor ve Bağdat üniversitesinin Edebiyat Kolejinde öğretim görevlisi olarak göreve başlıyor. Dr. Kaws Qaftan geçen yüzyılın 70’li yıllarında Bağdat’ta kurulan KORÎ ZANYARÎ KURD‚ın aktif üyelerinden biriydi.
1971-2000 yılları arasında Bağdat Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Kaws Qaftan 2000 yılında Suleymaniye’ye gelerek Suleymaniye üniversitesinde tarih bölümünde göreve başladı.
Dr. Kaws Qaftan yaşadığı süre boyunca farklı dallarda yaptığı araştırma ve çevirilerle Kürd kütüphanesine değerli eserler bıraktı.
Bu eserlerden bazıları:
- 10 Çîrok (Bağdat 1969)
Xor Awabû(Slêmanî 1970)
Raweberan(Slêmanî 1971)
Nîw Hengaw dûr le Dozex(Bexda 1975)
5 Taboyî Şêwaw(Bexda 1985)
Jûrî Mêwan(Slêmanî 2000)
Hilbijarte le utey bepêz(Slêmanî 2001)
Efsaney Milletanî Asyayî, beşî yekem( Bedxa 1985 Ruscadan çevîrî)
Efsaney Milletanî Asyayî, beşî duyem( Slêmanî 2001 Ruscadan çevîrî)
Raperînî Agrî Dax(Slêmanî 1959
Baban, Botan, Soran( Bexda 1985)
Celîlî Casim Kurdekanî Împaratoryetî Osmanî ( Bexda 1987 Rusçadan çeviri )
Celîlî Casim, Raperînî Kurdekan salî 1880(Bexda 1987 Rusçadan çeviri )
M.S. Lazarev, Kêşey Kurd ( Bexda 1989 Rusçadan çeviri )
Gotarî Mêjûyî( Slêmanî 2001)
Raperînê Barzan, çend laperek le Bzûtnewey Rizgarîxwazî Kurd le sedey bîstem da (Slêmanî, 2002)
Hîkayetî Cîhanîye Here Gewrekan(Slêmanî 2002 Arapçadan çeviri)
Çîrokek dirêj legel 5 Kurteçîrok(Slêmanî 2003)
Dîwanî Şîîr( Slêmanî 2007)
Bîrewerîyekanim( Slêmanî 2007)
Ayrıca Dr. Kaws Qaftan, Dr. Kemal Mazhar Ahmed ve şair Hejar Mukriyani ile birlikte bazı ders kitaplarını da hazırlamışlardı..
Eğer imkanım olursa Dr. Kaws Qaftan’nın eserleri ve özellikle anıları üzerine durmak isterim. Dr. Kaws Qaftan Kürd tarihine büyük hizmetlerinden sonra 22 Mart 2009 yılında sessiz bir şekilde fiziki olarak aramızdan ayrıldı ve arkasından bizlere değerli eserler bıraktı.
Dr. Kaws Qaftan’ı ölümünün 8. yılında saygı ile anıyorum.
Bu makaleyi yazmak için Kurdpediaya, Historykurd ve Kaws Qaftan’ın anılarından yararlandım.
25 Mart 2017
Aso Zagrosi