ARGUVAN/ARGAOUN/ARGOVAN VE DİVRİĞİ/TEFRİKE ÜZERİNE BİR KAÇ NOT(5)
İmparator 1. Basile’nin torunuKonstantinos VII tarafından yazılan yada yazdırılan „Vom Bauernhof auf den Kaiserthron. Das Leben des Kaisers Basileios I“ adlı eser de Basile’nin „Argauth kalesini ateşe verdiğini“ yazıyor.(age sayfa 86)
P. Lemerle Bizans kaynaklarına dayanarak İmparator 1. Basile’nin zorla canını kurtardığını ve sadece çevre bölgeleri yakıp yıktıktan sonra geri döndüğünü söylüyor. ( Paul Lemerle, 1980:98)
1. Basile’nin aldığı yenilgiden de cesaret alan Chrysocheir 872 yılında Bizans topraklarının iç kısımlarına doğru Ankara’ya kadar büyük bir askeri saldırıda bulunuyor . İmparator Basile, eniştesi de olan Christophore komutasında büyük bir orduyu Chrysocheir karşı savaşa gönderiyor. Büyük ganimetlerle geri dönen Paulcular Sivas’ın yakınlarında bulunan Bathys Ryax da(Kalınırmak deresi) tuzağa düşüyorlar ve Chrysocheir kendi adamlarından biri tarafından ağır yaralanıyor. Sonuçta Chrysocheir’in başını kesip 1. Basile gönderiyorlar. İmparator Basile, Chrysocheir den nefret ediyordu.. Sürekli olarak Chrysocheir’in ölümünü ve Tefrike’nin yıkılışı için dua ediyormuş. Chrysocheir’in başı kendisine gönderildiği zaman kesilen kafasına 3 ok atıyor ve 3 ok da hedefine ulaşıyor.Konstantinos VII adı geçen eser de Chrysocheir yenilgi aldıktan sonra bir grup yandaşı ile kaçarken, daha önce Chrysocheir’e esir aldığı ve yakın ilişkiler içine girdiği Pulades tarafından öldürülüyor diyor.(age sayfa 90)
Tarihçi Teberi de Chrysocheir’in ölümü üzerine duruyor ve şöyle yazıyor: Bu yıl(872) H.r.s.har.s bir arkadaşlarının oluşturduğu ordunun başına Rum ülkesinde öldürüldü“ diyor.(A.A. Vasiliev, Byzance et les Arabes, 1950, sayfa 6)
Tefrike’nin düşürülmesi konusunda bir hayli çelişkili görüşler vardır. Bazı kaynaklar Bathys Ryax savaşından sonra Bizans orduları şehri işgal edip yakıp yıkıyor. Bazı kaynaklarda şehirde büyük bir deprem oluyor ve halk şehri terk ediyor diyorlar.
Bir çok kaynağın birleştiği ortak nokta ise İmparator Basile 878 yılının son baharında bölgeye karşı giriştiği ikinci saldırısı sırasında Germanice(Maraş), Adeta şehirlerini alıyor ve Paulcuların bölgesine girerek Tefrike’nin de yıkılışı gerçekleştiriyor.(P. Lemerle, age sayfa 108)
Paulcu/Manicilerin yenilgisinden sonra İmparator 1. Basile büyük ganimetlerle İstanbul’a geri dönüyor. 1. Basile’nin torunu İmparator Konstantinos VII dedesine ve savaşlarda gösterdiği kahramanlıklara vurgu yaptıktan sonra isim vererek KÜRDLERE karşı yapılan bir katliamdan da söz ediyor. İmparator Konstantinos VII sözünü ettiğim kitap da “ İmparator Argeos(Erciyes) dağlarını aşıp Kayseriye geldikten sonra, Koloneia ve Lulon zaferlerinin haberini aldı. Tarsus Kalesinden ve Manicilerin şehirlerinden büyük ganimetler ve savaş esirlerini de beraberlerinden getirmişlerdir. BUNLARIN İÇİNDE BÜYÜK BİR KÜRD KİTLESİ VARDI. İmparator onları öldürme emrini verdi.......”( age sayfa 97)
Yine 11. Yüzyılda yaşıyan John Skylitzes: A Synopsis of Byzantine History adlı eserinde 1.Basile’nin Kürd esirlerinin öldürülmesi meselesini gündeme getiriyor.(age sayfa 140)
Ayrıca P.Lemerle Paulcular üzerine yaptığı çalışmada Kürd esirlerin öldürülmesini gündeme getiriyor.(age sayfa 106-7)
Demek ki İmparator 1. Basile’nin öldürme emrini verdiği Kürd esirlerinin sayısı çok büyük bir rakama denk düştüğü için tarihçiler ve aktörler kayıt altına almışlar.
Devam edecek