GORRAN VE YNK SİYASİ ANTLAŞMASININ TAM METNİ

Aso Zagrosî
Hêzîran 19, 2016, 12:00
6844

GORRAN VE YNK SİYASİ ANTLAŞMASININ TAM METNİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Temel Prensipler

BİRİNCİ MADDE

1) Her iki taraf, bu antlaşmayı genişletmeyi, dostluk ve ilişkileri tüm alanlarda daha fazla geliştirmeyi, halkımızın siyasi, hukuki, ekonomik ve sosyal kazanımlarını savunmak için gerekli uygun ortamı yaratmayı, Kürdistan evinin içinde tek safta birleşmeyi, Kürd halkının ve toprağının bütünlüğünü öngören bu antlaşmayı uygulayacağını taahhüt altına alıyorlar.

2) Her iki taraf, vatandaşların yaşam koşullarını daha iyi bir hale getirilmesi ve yaşam kaynaklarının iyileştirilmesini öngören bu antlaşmayı tasdik ediyorlar.

3) Her iki taraf, bugün ve yarın hangi isim altında olursa olsun terör ve terörizme karşı mücadele edeceklerini teyit ediyorlar.

İKİNCİ BÖLÜM:

Anyasa ve yönetim biçimi

İKİNCİ MADDE:

1) Her iki taraf, çoğulculuğu, seçimleri, yasaların üstünlüğünü , sosyal adaleti, insan haklarını , kuvvetlerin ayrılığını, iktidarın barışçıl bir şekilde el değiştirilmesini , şeffafiyeti vb. ön gören demokratik sistemi ve prensiplerini uygulayacaklarını taahhüt altına alıyorlar.

2) Her iki taraf , Kürdistan’da parlamenter sistemin gerekli ve en uygun sistem olduğunu, içinde geçtiğimiz süreçte Bölge Başkanı’nın Parlamento tarafından seçilmesi ve Kürdistan Bölge Başbakanı’nın yürütmenin doğrudan başı olacağı sistemi taahhüt altına alıyorlar.

ÜÇÜNCÜ MADDE

Her iki taraf, vatandaş hakları ve genel özgürlükleri, ulusal etnik ve dinsel grupların haklarını, yasaların üstünlüğünü, kuvvetlerin ayrılığı ve aralarındaki dengeyi ve iktidarın barışçıl bir şekilde el değiştirilmesini sağlayacak
demokratik ve sivil bir Anayasa için çalışacaklarını taahhüt altına alıyorlar.

DÖRTÜNCÜ MADDE

1) Her iki taraf, Kürdistan’da ademi merkezci bir sistemin yerleşmesi konusunda hem fikirler. Bu sistem da Vilayet Meclisleri , vilayetlerin işlerini yürütmek için tüm idari, mali ve teknik yetkilere sahip olacak. Bunun için 2009 yılında çıkarılan ve Vilayet Meclislerine ilişkin olan 3 sayılı yasasının güncelleştirilmesi gerekiyor.

2) Her iki taraf, kaza ve nahiye encümenlerinin seçimlerini desteklediklerini beyan ediyor, bunu pratiğe aktarmak için çalışacaklarını taahhüt altına alıyorlar.

BEŞİNCİ MADDE

Her iki taraf, Kürdistan Bölgesindeki meşru kurumların önündeki yasal ve siyasal engelleri ortadan kaldırmak ve Kürdistan Parlamentosunun yasaların üstünlüğü temelinde kayıtsız ve şartsız görevine başlaması konusunda hemfikirler.

ALTINCI MADDE

Her iki taraf, bugün Kürdistan Bölgesinde var olan sorunlara kökten bir çözüm bulmak amacıyla yolsuzluklara karşı mücadele, yasal, siyasal, ekonomik, mali ve idari alanlarda reformların gerekli olduğu konusunda hemfikirler. Bu ise reel bir siyasi istemdir. İyi bir yönetim ve yasaların üstünlüğü kurumlaştırılmış çabalarla gerçekleşir.

YEDİNCİ MADDE

1)Her iki taraf, genel seçimlerin sonuçlarına dayanarak siyasal tarafların arasında gerçek ortaklık temelinde kurumlaştırılmış yönetimin önemli olduğu hususunda hemfikirler.

2) Her iki taraf, Kürdistan Bölgesinde siyasi ve yönetim sürecinde kadın ve gençlerin desteklenmesini taahhüt altına alıyorlar.

3) Bu antlaşma ile her iki taraf, tüm alanlarda sivil toplum kurumlarına ve sendikalara yardımcı olunması için koordineli çalışacaklar.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Her iki taraf, eğitim ve yüksek öğretim, sağlık ve diğer tüm hizmet sektörlerinde, sosyal adalet ve eşit şanslar temelinde halka daha fazla hizmet etmek ve halkın istemleri doğrultusunda gerekli reformları yapmayı taahhüt altına alıyorlar.

DOKUZUNCU MADDE

1) Her iki taraf Kürdistan Bölgesinde iki idareden geriye kalan iz ve görüntülerini kurumlaştırılmış yönetim temelinde tek bir idarede birleştirilmesinin önemli olduğunu teyit ediyor.

2)Her iki taraf Kürd taraflarına karşı iç savaşın suç olarak sayılmasını teyit ediyorlar.

ONUNCU MADDE

Her iki taraf, sivil toplumun kendi düşüncelerini ifade etme biçimlerinin meşruluğunu ve basın özgürlüğü konusuna bağlı kalacaklarını yeniliyor, gösteri ve grevleri meslek grupların ve demokratik çalışmanın bir parçası olarak görüyoruz. Şiddetten uzak barışçıl ve uygarca düşünce ifade etmeyi teyit ediyoruz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bağımsızlık Hakkı ve Referandum

ONBİRİNCİ MADDE:

1)Her iki taraf, kendi kaderini tayin etme ve bağımsızlığı ilan etmeyi Kürdistan halkının hakkı olduğu konusunda hemfikirler. Bu konuda referandum da dahil çok yönlü bir hazırlık gerekiyor. Bu konu, ulusal bir konudur, Kürdistan halkının yüksek çıkarları ışığı altında Kürdistan Parlamentosunda çözüme kavuşturulması gerekir.

2)Her iki taraf, referandumun Kürdistan Bölgesi idari sınırları dışında kalan bölgelerde de yapılması konusunda hemfikirler.

DÖRTÜNCÜ BÖLÜM

Yargı Erki

ONİKİNCİ MADDE

1) Her iki taraf, vazife, mali, idari ve daha çokta genel savcılık çalışmaları alanlarında yargı erkinin tümden bağımsızlaştırılmasının gerekli olduğunu ve mahkemelerin iç işlerine karışmasına son verilmesini taahhüt altına alıyor. Bu amacı gerçekleştirmek için Yargı Erki ve Genel Savcılığa ilişkin var olan iki yasanın ve bu yasalarla ilgili olan kanunların güncelleştirilmesi gerekiyor.

2) Her iki taraf, Kürdistan Yüksek Mahkemesini tüm özgüllükleriyle kurulması için Yargı Erkinin destekliyor.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Kürdistan Bölge Hükümetinin Federal Hükümet ile ilişkileri

ONÜÇÜNCÜ MADDE

1)Her iki taraf, Kürdistan Bölge Hükümeti ile Federal Hükümet arasında var olan sorunlara vatani ve ulusal çıkarlarımız temelinde diyalog yoluyla uygun bir çözümün bulunması konusunda hem fikirler.

ONDORTÜNCÜ MADDE

Her iki taraf, Kerkük, Xaniqin, Şengal ve diğer koparılan bölgelerin Kürdistan Bölgesine geri dönmesi yeniliyor, Kürdistan Bölgesi sınırları sorunun çözülmesini vatani ve ulusal bir görev olduğunu taahhüt altına alıyoruz.

ALTINCA BÖLÜM

Fraksiyonlar ve Hükümet Timleri

ONBEŞİNCİ MADDE

1) Her iki taraf, Kürdistan Parlamentosunda, Irak Temsilciler Meclisinde ve Vilayet meclislerinde yasal ve siyasal ortak tutum için fraksiyonlar arasında bir itilafın kurulmasını taahhüt ediyorlar. Bu itilafın kapısı diğer fraksiyonlara da açıktır ve özel bir protokol ile olacaktır.

2)Bu antlaşma, iki tarafa Irak genel seçimlerine, Kürdistan Parlamentosu seçimlerine ve Vilayetlerin seçimlerine ortak bir liste temelinde katılma için yol açıyor.

3)Bu antlaşma, Irak Federal Hükümetinde, Kürdistan Hükümetinde ve Vilayet Hükümetlerinde çalışan timlere dayanışma ve ortak hareket etmeyi garanti altına alıyor.

YEDİNCİ BÖLÜM

Peşmerge ve İç Asayiş Güçleri

ONALTINCI MADDE

Her iki taraf, İç Asayiş Güçleri , Peşmerge güçleri ve Kürdistan Bölgesi Asayiş Encümenine ilişkin olarak meslekileştirme ve kurumlaştırma konusunda hemfikirler. Bu amaç için Peşmerge Bakanlığı, İçişler Bakanlığı , Kürdistan Bölgesi Asayiş Encümenin yasalarının güncelleştirilmesi yada bu amaç için başka yasaların çıkarılması gerekiyor.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Dış ilişkiler

ONYEDİNCİ MADDE:

Her iki taraf, Kürdistan Bölgesinin Dış İlişkilerini dengeli ve ulusal çıkarlar temelinde yasa ile kurumlaştırılması konusunda mutabıklar.

ONSEKİZİNCİ MADDE

Her iki tarafın hemfikir olduğu:

1)Kürdistan halkı, Kürdistani bir stratejiye sahip olmalıdır. Irak ve bölgede dinsel çatışmalara taraf olmamalıdır.

2) Kürdistan çapında ise halkımızın Kürdistan diğer parçalarında meşru haklarını elde etmek için yürüttüğü mücadeleleri desteklemeliyiz.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Ekonomi ve petrol sektörü

ONDOKUZUNCU MADDE

Ekonomi ve petrol sektörlerine dair iki tarafın mutabık oldukları hususlar:

1) Petrol, gaz, maden ve diğer kaynakların gelirleri halkın malıdır. Bu kaynakları arama, bulma, çıkarma, kullanımı, idaresi ve satışı ve gelirleri kurumsal ve şeffaf olmalıdır. Bu ise anayasal kurumlar vasıtasıyla aktüel ve gelecek kuşakların hakları garanti altına almayı gerektiriyor.

2) Tek gelir kaynağından kurtulmak lazım. Bunun için tarım, sanayi, turizm ve ticaret sektörlerini geliştirmek lazım.

3)Tüm yatırım ve ticari alanlarda adaletsiz rekabete ve işgale son vermek için bir yasa projesi hazırlanacak ve ilgili yasalar güncelleştirilecek.

ONUNCU BÖLÜM

Basın ve yayın

YİRMİNCİ MADDE:

İki tarafın basın ve yayın kuruluşları bu antlaşmaya bağlı kalmak amacıyla huzurlu bir yaşam için uyum içinde çalışacaklar.

ONBİRİNCİ BÖLÜM

Son kararlar

YİRMİBİRİNCİ MADDE:

Bu antlaşmayı imzalayan taraflar, başka siyasi çevrelerler ittifak yapma ve antlaşma imzalama hakları vardır. Bir şartla hiç bir şekilde yapılacak ittifak ve antlaşmaların bu antlaşmanın her hangi bir maddesine ve bölümüne aykırı ve çelişki içinde olmaması gerekir.

YİRMİİKİNCİ MADDE:

Kürdistan halkının çıkarları ve demokrasi prensiplerinin yerleşmesi için iki tarafın kabulü durumunda başka taraflarda bu antlaşmaya dahil olabilir.

YİRMİÜCÜNCÜ MADE:

Bu antlaşmanın imzalanmasından sonra iki taraf protokol ve ekleri antlaşmaya dahil etme haklarına sahipler. Bu protokol ve ekler antlaşmanın bir parçası sayılırlar..

YİRMİDÖRDÜNCÜ MADDE:

Bu antlaşmanın uygulanmasını uyumlu bir şekilde takip etmek amacıyla iki tarafın üyelerinden ortak bir yönetim oluşturulacak. Bu ortak yönetim protokol ve eklerin örgütlenmesinin sorumluluğunu üstlenir ve gerekli olduğu zaman geçici özel komisyonlar oluşturur.